حوادث کوفه، قلب انقلاب

در دوران خلافت عثمان، امارت ايالت­هاي مختلف جهان اسلام به دست بني­اميه افتاد. خليفه، حکومت شهرهاي مختلف را به خويشان خود سپرد؛ به اين ترتيب که کوفه را به وليد بن عقبه، برادر مادري خود؛ بصره را به عبدالله بن عامر، پسر دايي­اش؛ و مصر را به ابن ابي سرح، برادر رضاعي خويش، واگذار کرد و شام هم­چنان در دست معاويه باقي ماند. در برابر اين انتصاب­هاي جديد، تا زماني که کارگزاران خليفه دست به اقدامات ناشايست نزده بودند، جامعه اسلامي آرام بود. شروع شورش در کوفه، شهري که مالک از بزرگان آن محسوب مي­گرديد، در اعتراض به عشرت طلبي و مي­گساري­هاي وليد بن عقبه بن ابي معيط صورت گرفت. وليد، آشکارا اهل عيش و نوش بود و اين رفتارها در شهري که بسياري از مسلمانان با سابقه در آن حضور داشتند و پايگاه جهاد کنندگان در راه خدا بود، تحمل­پذير نبود. وليد، افزون بر اين که از طلقاء (آزاد شدگان) محسوب مي­شد، در برابر مسلمانان حتي ظواهر را هم رعايت نمي­کرد؛ ماجراي شرب خمر او و انجام دادن نماز صبح با حالت سکر و خواندن چهار رکعت به جاي دو رکعت،[1] اوج بي­مبالاتي وي را نشان مي­داد. اين اعمال و رفتارها خشم بسياري از مردم را برانگيخت. سرانجام شورش مردم کوفه و رفتن برخي از بزرگان آنها از جمله مالک به مدينه، به عزل وليد و انتخاب سعيد بن عاص به جانشيني وي، منجر شد.

1- ابوالفرج اصفهاني، الأغاني، الطبعه الثانيه (دمشق، دارالفکر، 1995 م) جلد 5، صفحه 139.